احداث ۵ پد پروازی در اصفهان/ ارائه نکات مهم و بحرانی ۴۰ ساختمان به مناطق شهرداری و مالکان
تاریخ انتشار: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۳۶۷۸۱
مدیر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان با بیان اینکه ساختمان جدید این مدیریت تا اواخر سال جاری به همراه پد پروازی باغ فدک تکمیل میشود، گفت: پیگیری احداث و راهاندازی پد پروازی اورژانس هوایی در چهار نقطه شهر از جمله محدوده مناطق چهار، پنج، هشت و ۱۲ نیز در دستور کار است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، بهطور معمول در کنار کلمه «مدیریت بحران»، «پدافند غیرعامل» خودنمایی میکند؛ مدیریت بحران بهمعنای در نظر گرفتن تصمیمات در زمان بحران برای کاهش مخاطرات حوادث انسانساز و طبیعی است تا بتوان از بروز اتفاقات ناگوارتر جلوگیری کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
پدافند غیرعامل به اقدامات و فعالیتهایی گفته میشود که پیش از وقوع بحران انجام میشود تا از مخاطرات زمان بحران بکاهد؛ اقداماتی همچون آموزشها، خریداری تجهیزات کافی برای زمان بحران و اطلاعرسانی مناسب را شامل میشود تا از آسیبهای جانی و مالی شهروندان جلوگیری شود.
وقتی بحث مدیریت بحران شهری به میان میآید، منظور این است که تمام ارگانها و سازمانهایی که در ساماندهی و زیست شهری مؤثر هستند، باید تحت نظر یک مدیریت واحد باشند تا بتوانند به گونهای متوازن و به دور از ناهماهنگی و دوبارهکاریها، شهر را اداره و محیطی آرام و قابل زیست برای شهروندان ایجاد کنند.
با توجه به نقش خطیر شهرداریها در مدیریت بحران شهر، از سال ۹۴ بخشی تحت عنوان «مدیریت بحران و پدافند غیرعامل» در شهرداریهای کشور تشکیل شد تا فعالیتهایی را در راستای مدیریت بحران در نظر گیرد؛ البته فرهنگسازی، برنامه ریزی، آموزش عمومی، پیشگیری و پیش بینی، تأمین تجهیزات، و انسجام بین بخشی از جمله نیازهای اساسی مدیریت بحران در کشور است.
در اصفهان نیز پدافند غیرعامل و مدیریت بحران موضوعات مهم شهری محسوب میشود و به همین جهت شهرداری اصفهان نخستین شهرداری است که برای پدافند غیرعامل در بودجه مناطق و سازمانهای خود ردیف اختصاصی در نظر گرفته و فعالیتهایی را در راستای عمل به وظایف ذاتی خود تعریف کرده است تا برای مواقع بحرانی آمادگی کافی را داشته باشد.
آنچه در ادامه میخوانید حاصل گفتوگوی خبرنگار ایمنا با احمدرضا کیانی، مدیر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان بهمنظور آگاهیبخشی به شهروندان از آخرین اقدامات و فعالیتهای مدیریت شهری این کلانشهر در زمینه پدافند غیرعامل و مدیریت بحرانهای شهری است.
مراحل سهگانه پدافند غیرعامل و مدیریت بحرانایمنا: چه تعاریفی برای بحران و پدافند غیرعامل میتوان بیان کرد؟
کیانی: «بحران» از هم گسیختگی جدی عملکرد یک جامعه ناشی از وقوع مخاطره است و منجر به خسارات و اثرات منفی گسترده انسانی، اقتصادی یا زیستمحیطی میشود به گونهای که مواجهه با آن فراتر از توان جامعه است و «پدافند غیرعامل» به مجموعه اقدامات غیرمسلحانهای گفته میشود که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیبپذیری، تداوم فعالیتهای ضروری، ارتقای پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدها و اقدامات نظامی دشمن میشود.
«مدیریت بحران» نیز نظام حاکم بر راهبردها، رویکردها، برنامهها و اقداماتی است که با هدف پیشبینی، پیشگیری و کاهش خطر، آمادگی و پاسخ کارآمد و بازتوانی و بازسازی پس از وقوع حوادث و سوانح، بهصورت چرخهای انجام میشود؛ مدیریت بحران و پدافند غیرعامل در سه مرحله شامل پیشگیری، مقابله و ارزیابی فعالیت دارد که پدافند غیرعامل مراحل پیشگیری و ارزیابی را شامل میشود و مرحله مقابله نیز مربوط به مدیریت بحران است.
از آموزش کارکنان تا تلاش برای تغییر ساختارایمنا: مجموعه مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان، چه اقداماتی را در دستور کار خود قرار داده است؟
کیانی: از جمله این موارد میتوان به ساختار سازمانی، برنامهها، اعتبارات، مطالعات و پژوهشها، اقدامات آموزشی، اقدامات اجرایی و مستندات اشاره کرد.
در حال حاضر ساختاری با عنوان «گروه بحران» در شهرداری اصفهان وجود دارد و در قالب ساختار پیشنهادی و مصوبه کمیته ساختار شهرداری این کلانشهر، ساختار جدیدی با عنوان «مدیریت بحران و پدافند غیرعامل» در نظر گرفته شده است تا پس از تصویب در سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور ساختار جدید عملیاتی شود.
از جمله اقدامات مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان در حوزه آموزش طی سال ۱۴۰۱ میتوان به برنامهریزی آموزش برای همکاران اداری و سازمانی در مدیریت شهری در دو رده کارمندی و کارگری با همکاری اداره آموزش شهرداری اصفهان و ارائه آموزش به شهروندان بهصورت منطقهمحور و محلهمحور با همکاری سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری و کمیته فرهنگ شهروندی با انجام پیگیریهای لازم از طرف این مدیریت برای برگزاری دورههای حضوری و مجازی اشاره کرد.
برگزاری پنج عنوان دوره آموزشی در سال گذشته شامل دوره آموزشی مربیگری مدیریت بحران و پدافند غیرعامل به مدت هشت ساعت با حضور ۳۵ نفر، دوره آموزشی خودامدادی و دگرامدادی ویژه کارکنان شهرداری اصفهان به مدت چهار ساعت با حضور ۹۴۰ نفر از مناطق پانزدهگانه، مدیریت ناژوان، معاونتها، سازمانها و شرکتهای وابسته، برگزاری دوره آموزشیCBRN اطفا و مقابله با مواد شیمیایی و پرتوی به مدت ۳۰ ساعت با حضور ۷۴ نفر ویژه سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان، دوره آموزشی مدیریت و راهبری یگانههای خدماتی و امدادی در تهدیدات دشمن پایه به مدت چهار ساعت با حضور ۱۱۵ نفر و دوره آموزشی پدافند سایبری (سازمان فاوا) به مدت هشت ساعته با حضور ۴۰ نفر انجام شده است.
هر منطقه یک پایگاه پشتیبانی مدیریت بحران دارد و هر ششماه سطح آمادگی تجهیزات آن بررسی میشود؛ ارزیابی سطح آمادگی بهکارگیری تجهیزات، بررسی، پیشبینی و کنترل و پیشبرد هزینهکرد اعتبارات مصوب مدیریت بحران در بودجه سالانه، پیشبینی و بهروزرسانی تجهیزات برای در نظر گرفتن اعتبار مورد نیاز و تأمین در سالهای آتی بر اساس چک لیستهای نظارتی و کنترلی نیز در دستور کار بوده است.
بهصورت فصلی نیز جلساتی با مناطق پانزدهگانه برگزار میشود تا نیازهای لازم برای پیشگیری از وقوع بحران احصا شود.
در راستای برنامهریزی و برگزاری رزمایشهای ارزیابی و حفظ آمادگی، اقداماتی همچون برگزاری رزمایش سنجش آمادگی مقابله با حوادث غیرمترقبه مانند سیلابهای شهری، رزمایش تئوریک و میدانی برای آمادگی پاسخ به حوادث محتمل در اجرای خط دو متروی اصفهان، رزمایش تئوریک خودحفاظتی پدافند کالبدی برای آمادگی مقابله با تهدیدات دشمن پایه در مناطق پانزدهگانه، سازمانها و شرکتهای وابسته به شهرداری اصفهان و مانور مدیریت مصرف برق برای زمانهای اضطراری برای آمادهسازی مولدهای برق اضطراری و احصای ساختمانهای فاقد مولد برق انجام شده است.
همچنین رزمایش پدافند سایبری در مرکز کنترل ترافیک و نظارت تصویری شهرداری اصفهان، رزمایش تئوریک پدافند سایبری در خط یک متروی اصفهان، رزمایش تئوریک پدافند زیستی برای آمادگی مقابله با تهدیدات بیولوژیک دشمنپایه، رزمایش تئوریک پدافند سایبری در حوزه عملکردی مدیریت شهری با همکاری سازمانهای فاوا و قطار شهری، مرکز کنترل ترافیک و نظارت تصویری شهرداری و شرکت متروی منطقه اصفهان، رزمایش کاربردی کار با تجهیزات پایگاههای پشتیبانی ستاد مدیریت بحران مناطق پانزدهگانه، رزمایش تئوریک و میدانی واکنش اضطراری برای آمادگی پاسخ به بحران حوادث محتمل در بازار بزرگ و تاریخی اصفهان و رزمایش تئوریک و میدانی حفاظت از مقر نیز انجام شده است.
در بودجه سال گذشته، ردیف اعتباری خرید تجهیزات تخصصی پایگاه پشتیبانی مدیریت بحران مناطق پانزدهگانه و مدیریت ناژوان، پیگیری و بهروزرسانی اعتبار مورد نیاز جهت تکمیل و بهرهبرداری از ساختمان مدیریت بحران شهرداری اصفهان واقع در بلوار فرزانگان، خیابان نخل و ردیف اعتباری پشتیبانی و تقویت زیرساختهای مناطق پانزدهگانه و ناژوان با بهرهگیری از الگوی پدافند غیرعامل وجود داشت که پدافند غیرعامل، یک درصد از ردیفهای هزینهای و یک درصد از تملک داراییهای بودجه را شامل میشود.
از جمله مطالعات و پژوهش انجام شده یا در دست اقدام حوزه مدیریت بحران، طرح جامع مطالعات پدافند غیر عامل شهر اصفهان، ارزیابی و مدیریت ریسک حریق در بناهای تاریخی در حوزه سازمان آتشنشانی و طرح جامع جمعآوری و استحصال روانآبهای این کلانشهر در حوزه اداره کل هماهنگی و نظارت بر خدمات شهری و اداره کل فنی و مهندسی شهرداری است.
همچنین پیگیری مطالعات فرونشست زمین در محدوده مدیریت شهری اصفهان با محوریت معاونت شهرسازی و معماری با حدود ۸۰ درصد پیشرفت، طرح واکنش اضطراری حوادث محتمل در بازار بزرگ اصفهان و پیگیری مطالعات طرح جامع تخلیه اضطراری شهر با محوریت معاونتهای حملونقل و ترافیک و برنامهریزی و مدیریت بحران و پدافند غیر عامل انجام میشود که به مرحله انتخاب مشاور رسیده است.
شناسایی ۴۳۰ ساختمان ناایمن در اصفهانایمنا: به اقدامات مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری برای شناسایی ساختمانهای ناایمن شهر اشاره کنید.
کیانی: کارگروه پایش ساختمانهای بلندمرتبه، آسیبپذیر و مهم تشکیل شده است و از سال ۹۶ تعداد ۴۳۰ ساختمان ناایمن را در شهر اصفهان شناسایی کرده است؛ طبق بند «ض» ماده ۱۴، ارزیابی ساختمانهای بلند مرتبه و آسیبپذیر، بر عهده وزارت راه و شهرسازی است.
برای بازدید از این ساختمانها، از سال گذشته یک تیم متشکل از اعضای سازمان نظام مهندسی ساختمان و نمایندگان اداره کل راه و شهرسازی، مدیریت بحران، معاونتهای شهرسازی و معماری و عمران شهری شهرداری و سازمان آتشنشانی تشکیل شد و نکات مهم و بحرانی ۴۰ ساختمان به مدیریت مناطق پانزدهگانه اعلام شده و مناطق نیز با لحاظ مهلت قانونی به مالک یا متصرفان اعلام کردند که در صورت اصلاحنشدن موارد، پس از سه مرحله اخطار، به مقام قضائی اعلام میشود تا اقدامات قانونی انجام شود.
تاکنون حتی پرونده تعدادی از ساختمانها به مرحله پلمب طبق دستور مقام قضائی نیز رسید اما در مهلت مقرر ایرادهای آن برطرف شد؛ بهرغم اینکه مشکلات تعدادی از ساختمانهای ناایمن با در نظر گرفتن اقداماتی رفع شد، البته با توجه به بازدیدها، موارد جدیدی احصا شده است و با اقداماتی مانند رعایت مقررات ساختمانی که شهرداری اصفهان در دستور کار دارد، روند افزایش تعداد ساختمانهای ناایمن، کاهشی شده است.
از جمله اقدامات اجرایی میتوان به بازدید از بازارهای قدیمی اصفهان از جمله بازار بزرگ و میدان امام (ره) در راستای اجرای طرح ایمنی بازار، بازدید از ساختمانهای در حال اجرا، بازدید از زیرساختها و داراییهای شهری، تهیه و تدوین کاربرگ و چک لیست پدافند کالبدی (حفاظت فیزیکی) بر اساس مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان، حضور در نخستین رویداد نمایشگاهی مدیریت بحران با عنوان «ایران قوی ۱۴۰۱» در حوزههای آب و پساب، انرژی و ایمنی، نصب بنرهای اطلاعرسانی و مفهومی با الگوی پدافند غیر عامل در سطح مناطق شهر اصفهان با موضوع گرامیداشت هفته پدافند غیرعامل، بازدید از زیرساختها و داراییهای شهرداری اصفهان شامل بالغ بر ۳۰۵ ساختمان و کنترل الزامات پدافند غیرعامل، برگزاری جلسات کارگروه تخصصی جهت هماهنگی و پیشبرد اهداف، برنامهها و مصوبات پدافندی، پیگیری و شرکت در جلسات کمیته فنی پروژههای عمرانی و الزام به تهیه و تدوین پیوستهای کاهش خطر، مدیریت بحران و پدافند غیرعامل در تمام پروژههای مدیریت شهری، پیگیری لازم برای تهیه و تدوین پیوست پدافند غیرعامل در خط دو قطار شهری و پیگیری اجرای الزامات پدافند غیرعامل در خط یک مترو اشاره کرد.
برگزاری ۱۲ عنوان رزمایش تخصصی و عملیاتیایمنا: برای سال ۱۴۰۲ چه برنامههایی در دستور کار دارید؟
کیانی: انجام مطالعات پدافند غیرعامل برای زیرساختهای شهری شامل پروژههای عمرانی و طرحهای موضوعی و موضعی کلانشهر اصفهان، تهیه بانک اطلاعاتی مراکز اسکان اضطراری منتخب شهری در این کلانشهر، اجرای رزمایشهای عمومی و تخصصی، تروریستی، مدیریتی پدافند شهری، ابلاغ و اجرایی کردن دستورات و الزامات پدافند غیرعامل طبق مصوبات و پلانهای اجرایی طرح مطالعات پدافند غیرعامل شهری، برگزاری همایشهای علمی تخصصی پدافند شهری، پیادهسازی پدافند غیرعامل با تکیه بر مفاهیم توسعه پایدار در زیرساختهای شهری برای افزایش امنیت، ایمنی پایداری و تابآوری فضاهای شهری، پدافند غیرعامل و آسیبشناسی ساختمانهای بلند مرتبه و آسیبپذیر و مراکز تاریخی و باستانی در کلانشهر اصفهان برای سال جاری در دستور کار است.
تکمیل و بهرهبرداری از ساختمان جدید مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان تا اواخر سال جاری به همراه پد پروازی (باند فرود بالگرد) باغ فدک، خرید و راهاندازی سامانه جامع فرماندهی عملیات و ارتباطات مدیریت بحران، راهاندازی یگان پهپادی مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شامل شناسایی، جستجوگر و پیشقراول، پیگیری احداث و راهاندازی پد پروازی اورژانس هوایی در چهار نقطه شهر در مناطق چهار، پنج، هشت و ۱۲ و برنامهریزی در برگزاری ۱۴ عنوان دوره آموزشی مرتبط با مدیریت بحران و پدافند غیرعامل در طول سال که دو عنوان آن مختص مدیران است، از جمله دیگر برنامهها در سال جاری است.
هر اندازه به موضوعات آموزشی بیشتر توجه کنیم، در زمانهای وقوع بحرانهای طبیعی و انسانساز، شهروندان آگاهی بیشتری در مواجه با آن خواهند داشت و سختیهای آن زمان به حداقل میرسد، لذا نیاز است که در این حوزه اقدامات بیشتری انجام شود.
همچنین برنامهریزی بازدید تکمیلی و دورهای از داراییها و مراکز ثقل مرتبط با شهرداری اصفهان در حوزه پدافند کالبدی، برنامهریزی و پیشبینی برگزاری حدود ۱۲ رزمایش تخصصی، تئوری و عملیاتی در حوزه بحران و پدافند غیرعامل، برنامهریزی برگزاری حداقل دو همایش و سمینار تخصصی در دو حوزه مدیریت بحران و پدافند غیرعامل، تهیه و تدوین فرایندها و پلان اجرایی و عملیاتی در مناطق و سازمانهای مرتبط با مدیریت بحران و پدافند غیرعامل، پیگیری تشکیل تیمهای واکنش سریع در برابر تهدیدات سایبری در سازمانهای فناوری اطلاعات و تشکیل تیم واکنش سریع CBRN در سازمان آتشنشانی نیز در دستور کار است.
امسال شورای پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان با ابلاغ شهردار تشکیل شد و شهردار بهعنوان رئیس، معاون خدمات شهری بهعنوان جانشین و مدیر بحران و پدافند غیرعامل بهعنوان دبیر انتخاب و علاوه بر ابلاغ رؤسا و اعضای کارگروهها، وظایف آنها نیز ابلاغ شد.
شورای پدافند غیرعامل، هفت کارگروه شامل خدمات شهری، امنیت و حفاظت از زیرساختهای شهر، فرهنگی، آموزشی و اطلاعرسانی، فنی و عمرانی، حملونقل و ترافیک، برنامهریزی و توسعه و ارتباطات و فناوری اطلاعات را در زیرمجموعه دارد و تمام اعضای این کارگروهها طبق سند ابلاغی از سوی سازمان پدافند غیرعامل انتخاب شدهاند؛ تلاش میکنیم تمام موارد را در کارگروههای تخصصی مطرح کنیم تا بهصورت تخصصی موارد بحرانی شهر بررسی شود.
تجهیز پایگاههای پشتیبانی مناطق به کانکسهای سیار و جمع شونده و تهیه سرویسهای بهداشتی سیار در دست انجام است. برگزاری منظم جلسات اتاق فکر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان نیز در حال انجام است؛ همچنین سعی میکنیم علاوه بر مجموعه باغ فدک، یک نقطه دیگر را نیز بهعنوان پایگاه اسکان اضطراری تعیین و تجهیز کنیم.
فرایندی تحت عنوان «روش اجرایی آمادگی واکنش در شرایط اضطراری» تعریف شده و در حال اصلاح ایرادهای آن در اتاق فکر هستیم.
آمادگی مدیریت سختافزاری و نرمافزاری بحران در شهرداری اصفهانایمنا: در حال حاضر وضعیت تجهیزات مدیریت بحران شهرداری اصفهان چگونه است؟
کیانی: مناطق پانزدهگانه و ناژوان به لحاظ تجهیزات مدیریت بحران مجهز هستند اما باید شرایط مطلوبتری داشته باشیم، لذا سعی میکنیم از نظر سختافزاری و نرمافزاری، اصفهان را برای زمان بحران آماده کنیم.
مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان معین منطقه دو تهران است و در حال حاضر نیز تجهیزات مورد نیاز تا حد زیادی تأمین شده است، اما نیاز داریم تجهیزات جدیدی نیز به امکانات این حوزه اضافه شود.
کد خبر 667730منبع: ایمنا
کلیدواژه: شهرداری اصفهان اصفهان شهر اصفهان کلانشهر اصفهان مدیریت بحران ستاد مدیریت بحران پدافند غیر عامل سازمان پدافند غیر عامل کشور هفته نکوداشت پدافند غیر عامل اورژانس هوایی اورژانس هوایی اصفهان پد بالگرد اورژانس هوایی بحران سازمان مدیریت بحران کشور ساختمان های ناایمن شهر مدیریت شهری کلانشهر شهرداری برنامه ریزی شهری مدیریت شهری اصفهان پدافند عامل شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان پدافند غیرعامل مناطق پانزده گانه سازمان آتش نشانی مدیریت بحران شهر پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان مدیریت بحران مدیریت بحران پدافند سایبری برنامه ریزی کلان شهر ساعت با حضور تهیه و تدوین دستور کار دوره آموزشی برای آمادگی مدیریت شهری زیرساخت ها شهر اصفهان ساختمان ها زمان بحران برنامه ها سازمان ها انجام شده دارایی ها سال جاری پیش بینی تشکیل شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۳۶۷۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کاشت ساختمان در پارکهای تهران؛ ممنوع یا مجاز؟
گزارشی از وضعیت پارکهای شهری تهران حاکی از این است که طی ماههای اخیر «یکی از انواع مواجهههای شهرداری با این محیط حساس پایتخت»، زیر ذره بین گروهی از کارشناسان شهری قرار گرفته است.
به گزارش دنیای اقتصاد، شهرداری به عنوان «همه کاره پارکهای شهری» از بابت «مسوولیت صفر تا صدی» که برای این بخش از داراییهای تهران دارد، دست به نقشه کشی برای ساخت وساز در تعدادی از پارکها زده است.
در شبکههای اجتماعی، اما برخی افراد و برخی کارشناسان، این حرکت مدیریت شهری را زیرسوال برده اند، بدون اینکه «علت سوال» را برای ناظران، شهروندان و طیف حساس به موضوع، مطرح کنند.
بررسیها درباره این سریال نشان میدهد، عملکرد شهرداری در پارکهای شهری را با دو خط کش «مقررات مصوب بالادست شهرداری تهران» و «اقدامات متعارف و منطقی شهرداریهای کاردرست در سایر شهرهای کشور و شهرهای موفق جهان از منظر رعایت کامل حقوق شهروندان» میتوان چک کرد.
طرح تفصیلی تهران، مصوب سال ۹۱، «کتابچه مشق شهرداری» برای هر نوع تصمیمگیری ساختمانی و صدور مجوز ساختوساز در اراضی عمومی و خصوصی پایتخت محسوب میشود بهطوری که در صفحه ۲۰ این کتابچه، برای «زمینهای واقع در پهنه حفاظت سبز (G) که پارکهای شهری نیز جزو همین پهنه محسوب میشود»، احداث بنای مجاز در پارکها را به «دفتر اداری پارک، نگهبانی پارک، سرویس بهداشتی و خدمات پذیرایی و غذایی» محدود کرده است. در ادامه همین «خط قرمز» ترسیم شده برای شهرداری در پارکهای شهری تهران، در یکی دیگر از صفحات طرح تفصیلی، «هر نوع ساختوساز در این چارچوب مجاز در پارک ها، منوط به تصویب طرح آن در کمیسیون ماده ۵ شده است.»
به این ترتیب، «نقطه کور» سریال ساختمانی در پارکهای تهران که منتقدان آن را نمیبینند، «خط قرمز طرح تفصیلی» و صراحت لهجه این تکلیف نامه برای «منع و مجازها در پارکهای شهری» است.
از نگاه این کتابچه مشق شهرداری، «ساخت بنای فرهنگی یا هر نوع کاربری غیر از آنچه در پهنه (G) قید شده» ممنوع است و برای مجازها نیز «مصوبه کمیسیون ماده ۵» لازم است. اما آنچه عرف شهری میگوید، از این هم صریحتر است. در پارکهای شهری بر اساس آنچه نیاز شهروندان است، باید فضای سبز، تجهیزات تفریحی و گردشگری و مبلمان شهری، لوازم بازی و تجهیزات ورزشی، به شکل نامحدود، نصب و احداث شود.
اما طی همه سالهای گذشته، ساختمانهایی از یک تا دو طبقه در پارکهای معروف، بزرگ و کوچک شهر تهران با اسامیهای مختلف از مدیریتی تا نگهبانی و فرهنگسرا و... شکل گرفته است که عوارض آنها به شکل «ورود خودرو» به پارک به عنوان «گاف شهری»، باعث مزاحمت شهروندان هنگام تفریح و گذران اوقات فراغت شده است.
پارک پردیسان، پارک سعادت آباد و حتی پارک لاله، نمونههایی از این دست هستند. به این ترتیب، «ایرادات موجود در پارک ها، به مراتب فراتر از سریال اخیر» است.
طرح تفصیلی تهران میگوید، در پارکهای شهری، کل بنای ساختمانی ساختمانهای مجاز، باید حداکثر معادل ۳درصد مساحت پارک باشد. آیا این «خط قرمز» نیز طی این سالها، ملاک عمل بوده و رعایت شده است؟
به نظر میرسد، «چندگانگی نهادهای ناظر و بالادست شهرداری»، عاملی برای این مدل اداره پایتخت طی سنوات گذشته و اکنون شده است.
شهرداریها از یک سو باید «مصوبات شورای عالی شهرسازی که زیرنظر وزارت مسکن سالهای گذشته و وزارت راه و شهرسازی فعلی است» را رعایت کنند. اما از سوی دیگر، سازمان شهرداریها از وزارت کشور نیز نهاد بالادست شهرداری هاست و اتفاقا، چون که بخشی از منابع مالی شهرداری توسط همین سازمان، سالانه پرداخت میشود، به نظر میرسد «حرف شنوی شهرداران» از وزارت کشور بیشتر از وزارتخانه دیگر است.
در این میان، شورای شهر هم نهاد ناظر و مرجع تصویب مقررات و ضوابط برای شهرداری هاست و کمیسیون ماده ۵ با ترکیب یکسری وزرا نیز نهاد دیگر؛ این آشفته بازار «ترکیب چندمنظوره مدیریت شهری»، مسیر دورزدن طرحهای تفصیلی و جوابگو نبودن را به وجود آورده است.
نباید موجبات عدمآسایش فراهم شودعلی نوذرپور، کارشناس مدیریت شهری و شهردار سابق منطقه ۲۲ تهران، تاکید کرد: اقدامات مدیریت شهری نباید به گونهای باشد که موجبات عدمآسایش شهروندان فراهم شود. به گفته وی، در طرحهای شهری تهران از قبیل طرح جامع و طرح تفصیلی پایتخت، ضوابط مربوط به هر پهنه و از آن مهمتر سهم هر کدام از سرانهها به تفکیک مشخص است. از آن جمله سرانههای سبز، مذهبی، فرهنگی، درمانی و... مشخص و تفکیک شده است، مکان یابی شده و لکههای مربوط به آنها به صورت جداگانه معین است. ورود هر کدام از سرانههای غیرمرتبط با کاربریهای مربوط به فضای سبز و گذران اوقات فراغت به پارک ها، اساسا ربطی به این محیطهای سبز شهری ندارد.
به گفته وی هر اقدامی در هر کدام از این پهنهها وسرانهها باید متناسب با ماهیت این سرانه ها، جانماییها و ضوابط خاص آنها صورت بگیرد. نوذرپور افزود: پارکهای شهری بسته به مقیاس و جانمایی صورت گرفته برای آنها انواع مختلفی اعم از پارکهای محلی، ناحیه ای، منطقه ای، شهری و فرا شهری دارد؛ بسته به وسعت و جانمایی و انواع آنها، خدمات مربوط و مرتبط با موضوع گذران اوقات فراغت در پارکها از تامین ضرورتهای اولیه مانند سرویسهای بهداشتی تا تاسیسات بیشتر و وسیع تر، متفاوت است. اما آنچه مسلم است اینکه همه این خدمات حول محور گذران اوقات فراغت است و اختلاط سایر سرانهها در خدمات مرتبط با پارکهای شهری، اساسا هیچ موضوعیتی ندارد. طرحهای جامع و تفصیلی نیز این سرانهها را به تفکیک مشخص کرده است. شهردار سابق منطقه ۲۲ تهران، یک معضل مهم در ارتباط با پارکها وفضای سبز تفریحی پایتخت را خلأ مطالعاتی در مورد آنها عنوان کرد و افزود: حتی بسیاری از پارکهای فراشهری و بزرگمقیاس که بعضا مساحت برخی از آنها به اندازه یک منطقه شهر تهران است، مطالعات اختصاصی ندارد. در حالی که در مورد این پارکها باید هر اقدامی بر مبنای مطالعات و برنامه ریزیهای مختص همان پارک انجام شود. در صورتی که این نوع پارکهای شهری و فراشهری مطالعات کارشناسی مختص خود داشته باشند که حد و حدود و انواع مجاز برای ساختوساز در آنها متناسب با کاربری پارکها تعریف شده باشد هیچ فردی نمیتواند از ضوابط مختص آن پارک، تخطی کند.
نوذرپور با بیان اینکه در طرحهای جامع و شهری عملا خطوط مشخص است، اما ممکن است برخی از جزئیات ذکر نشده باشد، تاکید کرد: نکته مهم این است که اساسا پارک برای گذران اوقات فراغت است و اگر خدماتی در آن مستقر میشود، علاوه بر اینکه باید بر مبنای مطالعات و برنامه ریزیهای کارشناسی باشد در وهله اول باید برای پاسخ به نیاز شهروندان به فضای سبز شهری برای گذران اوقات فراغت ایجاد شده باشد؛ بنابراین هر اقدامی که باعث شود تعاریف مجزا و بیارتباط با موضوع پارک در این فضاهای سبز شهری وارد شود، موجب اختلال در آسایش افراد، بر هم زدن نظامات شهرسازی و بروز اقدامات غیرقابل دفاعی خواهد شد که در نهایت زمینه را برای تخلف فراهم میکند. بهویژه آنکه تهران با معضل کمبود سرانه فضای سبز نیز روبهرو است. براساس آمارها سرانه فضای سبز تهران چیزی حدود ۱۶ تا ۱۶ و نیم مترمربع است؛ در حالی که براساس طرح جامع شهر تهران این میزان باید ۲۵ مترمربع باشد. در واقع در شرایطی که به ازای هر فرد حدود ۹ مترمربع کمبود سرانه فضای سبز وجود دارد، هر نوع اقدام برای کاهش این فضا به واسطه ساختوساز در پارکها مردود است. او افزود: مدیریت شهری تهران باید به این موضوع توجه داشته باشد که همه عرصههای شهری بهخصوص عرصههای بزرگ، نیازمند مطالعات مربوط به همان عرصه است؛ این مطالعات باید به برنامه ریزیهای دقیقی منجر شود که هرگونه اقدام بر مبنای آن انجام شود.
برای پارکها ضابطه وجود داردسهراب مشهودی، صاحبنظر حوزه شهرسازی و رئیس گروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور، نیز در پاسخ به این سوال که آیا ضوابط مشخصی برای نوع ساختوسازها و خدماتی که میتواند در پارکها مستقر شود، وجود دارد یا خیر، به دنیای اقتصاد گفت: برای پارکها ضابطه وجود دارد و در طرحهای جامع وتفصیلی حد مجاز ساختوساز در پارکها تعیین شده است. در ضوابط طرح تفصیلی یکپارچه تهران در پارکهای شهری G۱۱۱، حداکثر ۳درصد میتواند به کاربریهای نگهبانی، سرویس بهداشتی، خدمات پذیرایی و غذایی و حداکثر دوطبقه یعنی کمتر از ۸ متر ارتفاع، اختصاص یابد. در پارکهای محلهای هم حداکثر ۷درصد برای نگهبانی، تاسیسات نگهداری و بهداشتی مجاز است.
وی افزود: بنابراین موضوع پارکها و نوع خدمات مستقر در آنها چندان بی ضابطه هم نیست و آنچه در این میان هم براساس طرحهای جامع و تفصیلی شهر تهران و هم براساس ماهیت پارکها میتواند و باید در پارکها مستقر شود حول موضوع گذران اوقات فراغت و ملزومات آن است. به عنوان مثال، بسته به وسعت و مکان و نوع پارک ها، تاسیسات وخدماتی که مربوط به موضوع گذران اوقات فراغت شهروندان در یک فضای سبز شهری است، امکان ایجاد و استقرار دارد و استقرار سایر کاربریها وسرانهها در پارکها موضوعیتی ندارد.
قلمروی سبز حرمت داردمصطفی بهزادفر، استاد معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت نیز با اشاره به اینکه پارک به عنوان قلمرو سبز همگانی برای استفاده همگان است، گفت: هر اقدامی در این پهنههای سبز شهری باید براساس مطالعات دقیق وضوابط قانونی صورت گیرد.
وی با این حال به سه خلأ مهم در این زمینه اشاره کرد و گفت: در بسیاری موارد نبود قوانین دقیق و مشخص از یکسو، رهاسازی برخی پروژهها به صورت ناتمام برای چند سال و چند دهه و سپس اقدام برای تعیینتکلیف آنها از سوی دیگر و همچنین برخی از ابهامات قانونی و باز گذاشتن موضوعاتی در ارتباط با ضوابط و جزئیات مربوط به کاربریها و پهنه بندی ها، منجر به اقدامات سلیقهای و اختلاط ناموزون کاربریها وسرانهها با یکدیگر میشود. به گفته بهزاد فر، خطوط و ضوابط کلی ساختوساز در پهنههای مختلف که چند پهنه کلی از جمله پهنه سبز را شامل میشود، در طرحهای شهری مانند طرح جامع وتفصیلی مشخص شده است اما، برخی جزئیات از جمله جزئیات مربوط به ساختوسازها و خدماتی که میتواند در پارکهای شهری بسته به مقیاس و ماهیت آنها مستقر شود، باید مورد به مورد، براساس ویژگیهای هر کدام از این پارکها در طرحهای مطالعاتی قرار گرفته و برای آنها برنامه ریزیهای کارشناسی صورت بگیرد.
به گفته وی در برخی از ضوابط اگر چه حد و کاربریهای مجاز به استقرار در پارکها تعیین شده است، اما در انتهای برخی جملات از الفاظی مانند «سایر» و «غیره» استفاده شده است که همین الفاظ زمینه ورود سلایق و برداشتهای شخصی به موضوع پارکها را فراهم میکند. در چنین مواقعی به دلیل سکوت و ابهام قانونی نمیتوان برخی اقدامات را قانونی یا غیرقانونی توصیف کرد.
وی همچنین یک نارسایی دیگر در این زمینه را برخی تبادلها و معاوضههای بین دستگاهی اعلام کرد وگفت: به عنوان مثال مجموعه پارک پردیسان، از ابتدا یک مجموعه سبز متعلق به دولت بود که با هدف ساختوساز در شهر جدید پردیس در اوایل دهه ۶۰، بین دولت و سازمان محیطزیست، مورد معاوضه قرار گرفت. بخش زیادی از ساختوسازهایی که بعدا در پردیسان صورت گرفت براساس مطالعات نبود؛ حتی ساختوسازها در شهر جدید پردیس نیز به سرعت و قبل از تصویب طرح جامع وتفصیلی این شهر جدید آغاز شد. به گفته وی، براساس طرح جامع وتفصیلی، پهنهها میتوانند خدمات همگانی سازگار با کارکرد خود را دربرگیرند، اما خدمات غیرمرتبط نباید به این پهنهها راه یابند.